ประวัติของขนมไทย
สมัยสุโขทัย ขนมไทยมีที่มาคู่กับชนชาติไทย
จากประวัติศาสตร์ที่ติดต่อค้าขายกับต่างประเทศคือ
จีนและอินเดียในสมัยสุโขทัย
มีส่วนช่วยส่งเสริมการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรม ด้านอาหาร การกินร่วมไปด้วย
สมัยอยุธยา
เริ่มมีการเจริญสัมพันธ์ไมตรีกับต่างประเทศทั้งชาติตะวันออกและตะวันตก
ไทยเรายิ่งรับเอา
วัฒนธรรมด้านอาหารของชาติต่างๆ
มาดัดแปลงให้เหมาะสมกับสภาพความเป็นอยู่ เครื่องมือเครื่องใช้ วัตถุดิบที่
หาได้ ตลอดจนนิสัยการบริโภคของคนไทยเอง
จนบางทีคนรุ่นหลังแทบจะแยกไม่ออกเลยว่า อะไรคือขนมไทย
แท้ๆ อะไรที่เรายืมเค้ามา เช่น ทองหยิบ
ทองหยอดและฝอยทอง หลายท่านอาจคิดว่าเป็นของไทยแท้ๆ
แต่ความจริงแล้วมีต้นกำเนิดจากประเทศโปรตุเกส
โดย “มารี กีมาร์” หรือ
“ท้าวทองกีบม้า”
“มารี
กีมาร์” หรือ “ท้าวทองกีบม้า”เกิดเมื่อ
พ.ศ. 2201 หรือ พ.ศ. 2202
แต่บางแห่งก็ว่า พ.ศ. 2209
โดยยึดหลักจากการแต่งงานของเธอที่มีขึ้นในปี
พ.ศ. 2225 และขณะนั้น มารี กีมาร์ มีอายุเพียง 16 ปี
บิดาชื่อ
“ฟานิก
(Phanick)” เป็นลูกครึ่งญี่ปุ่นผสมแขกเบงกอล ผู้เคร่งศาสนา
ส่วนมารดาชื่อ “อุรสุลา ยามาดา
(Ursula Yamada)” ซึ่งมีเชื่อสายญี่ปุ่นผสมโปรตุเกส
ที่อพยพมาตั้งถิ่นฐานในอยุธยา ภายหลังจากพวกซามูไร
ชุดแรกจะเดินทางเข้ามาเป็นทหารอาสา
ในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ไม่นานนัก ชีวิตช่วงหนึ่ง
ของ “ท้าวทองกีบม้า” ได้เข้าไปรับราชการในพระราชวังตำแหน่ง
“หัวหน้าห้องเครื่องต้น” ดูแลเครื่องเงินเครื่อง
ทองของหลวง เป็นหัวหน้าเก็บพระภูษาฉลอง
พระองค์ และเก็บผลไม้ของเสวย มีพนักงานอยู่ใต้บังคับบัญชาเป็นหญิงล้วน
จำนวน 2,000 คน
ซึ่งเธอก็ทำงานด้วยความซื่อสัตย์สุจริต
เป็นที่ชื่นชม ยกย่อง มีเงินคืนทอง พระคลังปีละมากๆ ระหว่างที่รับราชการ
นี่เอง มารี กีมาร์ ได้สอนการทำขนมหวานจำพวก
ทองหยอด ทองหยิบ ฝอยทอง ทองพลุ ทองโปร่ง ขนมผิงและ
อื่นๆ ให้แก่ผู้ทำงานอยู่กับเธอและสาวๆ
เหล่านั้น ได้นำมาถ่ายทอดต่อมายังแต่ละครอบครัวกระจายไปในหมู่คน
ไทยมาจนปัจจุบันนี้
ถึงแม้ว่า “มารี กีมาร์” หรือ
“ท้าวทองกีบม้า” จะมีชาติกำเนิดเป็นชาวต่างชาติ
แต่เธอก็เกิด เติบโต
มีชีวิตอยูในเมืองไทยจวบจนหมดสิ้นอายุขัย
นอกจากนั้น ยังได้ทิ้งสิ่งที่เธอค้นคิด ให้เป็นมรดกตกทอดมาสู่คนรุ่น
หลัง ได้กล่าวขวัญถึงด้วยความภาคภูมิ “ท้าวทองกีบม้า
เจ้าตำรับอาหารไทย”
ขนมจัดเป็นอาหารที่คู่สำรับกับข้าวไทยมาตั้งแต่ครั้งโบราณ โดยใช้คำว่าสำรับกับข้าวคาว-หวาน
โดยทั่วไป
ประชาชนจะทำขนมเฉพาะในงานเลี้ยง
นับตั้งแต่การทำบุญเลี้ยงพระ งานมงคลและงานพิธีการ อาหารหวานที่จัด
เป็นสำรับจะต้องประกอบด้วย ของหวานอย่างน้อย 5
สิ่ง ซึ่งต้องเลือกให้มีรสชาติ สีสัน ชนิด ตลอดจนลักษณะที่
กลมกลืนกัน แต่ละสำรับจะต้องมีผลไม้ 10
ที่ และขนมเป็นน้ำ 1 ที่เสมอ ประเทศไทยครั้งยังเป็นสยามประเทศได้
ติดต่อค้าขายกับชาวต่างชาติ เช่น จีน อินเดีย
มาตั้งแต่สมัยสุโขทัยโดยส่งเสริมการขายสินค้าซึ่งกันและกัน ตลอด
จนแลกเปลี่ยน
วัฒนธรรมด้านอาหารการกินร่วมไปด้วย ต่อมาในสมัยอยุธยาและรัตนโกสินทร์
ได้มีการเจริญสัมพันธไมตรีกับ
ประเทศต่าง ๆ
อย่างกว้างขวางไทยได้รับเอาวัฒนธรรมด้านอาหารของชาติต่าง ๆ
มาดัดแปลงให้เหมาะสมกับสภาพ
ท้องถิ่น วัตถุดิบที่หาได้
เครื่องมือเครื่องใช้ ตลอดจนการบริโภคนิสัยแบบไทย ๆ จนทำให้คนรุ่นหลัง ๆ แยกไม่ออก
ว่าอะไรคือขนมที่เป็นไทยแท้ ๆ
และอะไรดัดแปลงมาจากวัฒนธรรมของชาติอื่น เช่น ขนมที่ใช้ไข่และขนมที่ต้องเข้า
เตาอบ
ซึ่งเข้ามาในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
จากคุณท้าวทองกีบม้าภรรยาเชื้อชาติญี่ปุ่น
สัญชาติโปรตุเกสของเจ้าพระยาวิชเยนทร์
ผู้เป็นกงศุลประจำประเทศไทยในสมัยนั้น ไทยมิใช่เพียงรับทองหยิบ
ทองหยอด และฝอยทองมาเท่านั้น
หากยังให้ความสำคัญกับขนมเหล่านี้โดยใช้เป็นขนมมงคลอีกด้วย ส่วนใหญ่
ตำรับขนมที่ใส่มักเป็น “ของเทศ”
เช่น ทองหยิบ ฝอยทอง ทองหยอดจากโปรตุเกส มัสกอดจากสกอตต์
ขนมไทย เป็นเอกลักษณ์ด้านวัฒนธรรมประจำชาติไทยอย่างหนึ่งที่เป็นที่รู้จักกันดี
เพราะเป็นสิ่งที่แสดงให้
เห็นถึงความละเอียดอ่อนประณีตในการทำ
ตั้งแต่วัตถุดิบ วิธีการทำ ที่กลมกลืน พิถีพิถัน ในเรื่องรสชาติ สีสัน
ความสวยงาม กลิ่นหอม รูปลักษณะชวนรับประทาน
ตลอดจนกรรมวิธีการรับประทาน ขนมแต่ละชนิด ซึ่งยังแตกต่าง
กันไปตามลักษณะของขนมชนิดนั้น ๆ
ขนมไทยที่นิยมทำกันทุก ๆ ภาคของประเทศไทย ในพิธีการต่าง ๆ เนื่องใน
การทำบุญเลี้ยงพระ ก็คือขนมจากไข่
และมักถือเคล็ดจากชื่อและลักษณะของขนมนั้น ๆ งานสิริมงคล ต่าง ๆ เช่น
งานมงคลสมรส ทำบุญวันเกิด
หรือทำบุญขึ้นบ้านใหม่ ส่วนใหญ่ก็จะมีการเลี้ยงพระกับแขกที่มาในงาน เพื่อเป็น
ศิริมงคลของงานขนมก็จะมีฝอยทอง
เพื่อหวังให้อยู่ด้วยกัน ยืดยาวมีอายุยืน ขนมชั้น ก็ให้ได้เลื่อนขั้นเงินเดือน
ขนมถ้วยฟูก็ขอให้เฟื่องฟู
ขนมทองเอกก็ขอให้ได้เป็นเอก เป็นต้น
